Na przestrzeni lat styl pracy bardzo się zmienił. Wcześniejsze pokolenia zwykle miały jeden wyuczony zawód, który wykonywały przez całe życie, bardzo często w jednym i tym samym miejscu. Nasi rodzice mieli okazję obchodzić w swoich zakładach takie święta jak 15-lecie a nawet 20-lecie pracy. Pracowało się nie tylko w tym samym miejscu, ale też z tymi samymi ludźmi, którzy często stawali się bliskimi przyjaciółmi.

Dziś wygląda to nieco inaczej. Młodzi ludzie, którzy niedawno weszli na rynek pracy mają ukończonych często kilka kierunków studiów i do tego różne kursy doszkalające. Zazwyczaj są tez po paru stażach w różnych firmach, a teraz pracują w jednej z kolejnych, zapewne też nie docelowej. W dobie międzynarodowych relokacji, wykonywanie tej samej pracy przez wiele lat (a co gorsza w tym samym miejscu) jest synonimem stagnacji. Zmiana miejsc pracy a nawet zawodów, elastyczność, oznacza pójście na przód, wszechstronność, odwagę. Zatem jak to możliwe, że to właśnie w dzisiejszych czasach, w których tak łatwo o zmianę i różnorodność, tak dużo słyszy się o wypaleniu zawodowym?

Otóż jeśli ktoś wypalenie zawodowe stawia na równi ze znudzeniem, może mu się wydawać dziwne, że jego ojciec po 25 latach tej samej pracy w jednym miejscu idzie do niej z uśmiechem, podczas gdy on, 30-latek, po zaledwie 5 latach w swojej firmie nie może się zmusić do wyjścia z domu. Jednak wypalenie zawodowe to dużo więcej niż samo znudzenie, choć to ostatnie może stanowić jego element.

Wypalenie zawodowe to przede wszystkim wyczerpanie – długim brakiem odpoczynku i nieustannym stresem. Jeśli ktoś pracuje przez długi czas pod silną presją, z dużą odpowiedzialnością, bez widoków na odpoczynek, a słowo „urlop” brzmi jak abstrakcja, jest na prostej drodze do wypalenia.

Tego rodzaju sytuacja wywołuje na pewnym etapie skrajnie negatywne emocje – złość, frustrację, bezradność. Brak możliwości ich wyrażenia i odreagowania to kolejna cegiełka do wypalenia.

Wyczerpanie i nasilenie negatywnych emocji prowadzi z kolei do niskich wyników w pracy i problemów w życiu prywatnym. Brak odpoczynku, fizycznego i psychicznego, skutkuje problemami z koncentracją, wydajnością i efektywnością. Natomiast nagromadzone w pracy emocje często znajdują ujście w domu, gdzie nie musimy się hamować przy kolegach i nie boimy się szefa. Możemy sobie swobodnie poużywać na naszych, bogu ducha winnych bliskich.

W efekcie powyższych czynników kompletnie tracimy motywację do pracy i jednocześnie przestajemy odczuwać z niej jakąkolwiek satysfakcję. Stwierdzamy, że chyba czas na przerwę, odpoczynek – a okazuje się, że nawet jeśli zdroworozsądkowo pozwolimy sobie na chwilę wolnego, i tak myślami jesteśmy w pracy. To kolejna oznaka wypalenia – niemożność odpoczynku, ciągłe myślenie o pracy i planowanie kolejnych zadań.

W końcu, nasz niezwykle nadwerężony i zaniedbany organizm zaczyna się buntować. Zaczynamy podupadać na zdrowiu, co zwykle objawia się problemami układu pokarmowego, depresją lub szkodliwym odreagowaniem napięcia, a to w najlepszym wypadku kończy się otyłością, w najgorszym – alkoholizmem.

Co zrobić, aby ustrzec się przed wypaleniem zawodowym lub w porę je zatrzymać?

Przede wszystkim, nie należy lekceważyć wyżej wymienionych oznak. Jeśli zaobserwujemy je u siebie – to pierwszy znak, że musimy zwolnić i zapewnić sobie równowagę między pracą i życiem poza nią. Nie ma nic złego w cieszeniu się pracą, chęcią spędzania w niej dużo czasu i odnoszeniu jak najlepszych wyników, jednak przesada w tym względzie sprawi, że wszystko to utracimy. Jeśli jesteś już w bardziej zaawansowanym stadium wypalenia, a jeszcze jakimś cudem masz czas i energię na przeczytanie tego artykułu – najwidoczniej zaczynasz szukać pomocy. Kolejnym krokiem może być wizyta u psychoterapeuty. Czasem wystarczy kilka spotkań, abyś nauczył się tak urządzić środowisko pracy, aby sprzyjało twojemu rozwojowi, a nie wypaleniu. Warto to zrobić zanim pogrążysz się w głębokiej depresji lub całkowicie stracisz kontrolę nad swoim życiem.

Artykuł pod redakcją Pracowni Psychoterapii i Psychorozwoju Izabeli Kielczyk z Warszawy - http://psychoterapia-kielczyk.pl/ - Psycholog Warszawa / fotografia © vladimirfloyde - Fotolia.com